Over een paraplu en DNA

Jaja, het is me wat. Op 28 september las ik in HS een uitgebreid artikel over het telkens terugkerend herfstprobleem van de in wind en regen omknakkende paraplu. Is er nu werkelijk niemand, die daar een remedie tegen heeft? Jawel hoor, maar dan moeten we naar Nederland toe, naar Gerwin Hoogendoorn, die een wonderlijk gevormde paraplu heeft ontworpen, die inderdaad geeft wat ie belooft, bescherming bij regen ook bij harde wind. Gerwins Sens-storm-plu werd vanaf 2004 in Nederland een succes en is uiteindelijk ook in Finland doorgedrongen. Deze meest duurzame paraplu is al beloond met design- en innovatieprijzen en zou een inspiratiebron kunnen zijn voor de mensen, die verantwoordelijk zijn voor de hoofdstad van het design 2012, Helsinki. Hopelijk laat Helsinki zien, dat ze nog meer te bieden hebben dan Eindhoven, dat onlangs veel indruk maakte voor Nederlands (en ander) design tijdens de veelbezochte en internationaal bekende Designweek Eindhoven. 

Op 18 oktober meldde HS ook, dat de genen van Hendrikje, 's werelds oudste vrouw in 2005, toen ze stierf, gedurende jaren diepgaand onderzocht zijn. Hendrikje was een vrouw, die tot haar laatste snik helder bleef en scherp, en die haar lichaam na haar dood aan de wetenschap wilde schenken, om te laten onderzoeken, waarom ze maar liefst 115 jaar oud werd, zonder extreme problemen, zonder dementie of wat dan ook. Het stond nu in de Finse krant, omdat een professor uit Amsterdam op een internationaal congres verslag heeft gedaan van zijn onderzoekingen van de genen van Hendrikje. Die waren volgens hem en zijn team inderdaad van bijzondere kwaliteit en de collega's ter congres hoorden via deze hooggewaardeerde onderzoeker, dat we nog meer te weten zullen/kunnen komen over het geheim van gezonde ouderdom, als we genen en DNA van zulke fenomenale, meer dan honderdjarige mensen gaan onderzoeken. Laten we maar hopen, dat dat gebeurt, want gezond oud worden lijkt me geen afschuwwekkende toekomstvisie. Oud en ziek of dement, nee dat liever niet; maar oud en gezond, waarom niet? Dat biedt de jongeren meer en meer ervaring en wijsheid. Met groet, Peter.

Finland, Nederland contra Roemenië, Bulgarije. Het verdrag van Schengen

Net werd er in de nieuwsberichten van de tv gezegd, dat Nederland en Finland de uitbreiding van het Schengen-gebied met Roemenië en Bulgarije geblokkeerd hebben met hun NEE. Dat is zo, vooral Nederland was al langere tijd sterk tegen, schoorvoetend kwam Finland nu ook mee. Twee kleine landen zeggen in de grote Schengen-wereld eindelijk eens volmondig NEE. Zowel Roemenië als Bulgarije zijn nogal snel (en wellicht wat ondoordacht, wordt gefluisterd) lid geworden van de EU. Corruptie en misdadigheid heersen nog tamelijk ongecontroleerd in deze landen, vandaar dat Nederland en Finland nu wat grenscontrole betreft NEE zeggen, om een beter verdrag op een passender tijd mogelijk te maken. Want dit nee is niet definitief bedoeld.

Roemenië heeft deze week laten zien, wat nu mogelijk is: Ze hebben vijftien grote vrachtwagens met tulpen geweigerd, de grens over te steken, vanwege zogenaamd bacterieel gevaar. De kwestie is verder nog niet opgelost, maar het teken is duidelijk:, al zeggen de Nederlandse politici uiteraard, dat er geen samenhang bestaat tussen deze grensweigering en het nee van de Schengen-uitbreiding. Hoe het ook zij, interessant is het gebaar van Roemenië wel, de tulp is een economisch uiterst belangrijk Nederlands export-artikel en voorts nog steeds een van de sterkste symbolen van Nederlandse identiteit. Wat zouden wij zijn zonder onze tulpen, zonder onze tulpengekte? Dit verhaal van die tulpen stond overigens uitgebreid met grote foto en al in de Helsingin sanomat van 21 september.

Wat Roemenië betreft is het probleem in Finland al jaren, dat de bedelarij op straat van grote groepen uit dat land hier vrij veel ergernis en onzekerheid wekt, maar dat het probleem zelf nog steeds niet echt opgelost is. De Roemeense bedelaars zeggen, dat bedelen voor hen een gewone manier van geld verdienen is en dat ze binnen de EU het recht hebben, dit beroep bijvoorbeeld ook in Finland uit te oefenen. Dat stuit op nogal wat politieke en maatschappelijke weerstand, maar ja ... legaal is legaal en deze mensen zonder misdadig gedrag verder zo maar over de grens zetten is eigenlijk niet goed mogelijk. Wat dan wel? De betroffenen krabben zich nog steeds achter de oren. Finland weet niet goed, wat te doen en zoekt wellicht daarbij hulp en raad bij de medeleden binnen de EU. Misschien dus wel bij Nederland, dat het nu bij de vraag: 'Schengen-verdrag-lid Roemenië/Bulgarije'? Ja of nee?' met Finland eens is. Wat hen beiden betreft nu NEE dus. 

Met tulpengroet, Pietu

Nederlandse boeken in Finse vertaling

Omdat ik nu toch literair bezig ben, wil ik de lezer/es wijzen op een paar Nederlandse boeken, die de laatste tijd als Finse vertaling hier verschenen zijn. In 2011 vescheen in de vertaling van Titia Schuurman 'Lainaa vain', '... is er hoop', het ontroerende boek over de verstandelijk gehandicapte Igor en zijn oma Lisa. Jammer vind ik het wel, dat het eraan voorafgaande boek van Renate Dorrestein 'Zolang er hoop is ...', dat over het levende geheim van Igor en zijn vriendin gaat, niet in het Fins is vertaald. Natuurlijk kan het latere boek zowel in het Nederlands als in het Fins wel op zich gelezen worden. Maar ik ben toch blij dat ik de 'dwarsligger' met de beide boeken achter elkaar in één ruk van voren naar achteren gelezen heb, wat mij betreft een aanrader dus, echt. Deze vertaling is overigens al het derde boek van Dorrestein, dat in het Fins verschenen is, en dat komt hier niet zo vaak voor. 

Het tweede boek, waar ik nu op wil wijzen, is de Finse vertaling van Sanna van Leeuwen van Abdolahs roman 'Het huis van de moskee', 'Talo moskeijan vieressä', een meesterwerk over de geschiedenis van Iran, het oude Perzië, vanaf de tijd van de val van de sjah tot de tijd na Khomeini. Een uiterst poëtisch werk met een diepe en zeer tragische achtergrond in de vorm van een clangeschiedenis in het huis van de moskee, waar in een provinciestad de grootfamilie rond de imam van die moskee woont. Jammer wel, dat de recensent van Helsingin sanomat (op 14.08.2011) van de poëtische aanpak van Kader Abdolah weinig begrepen heeft. 

Een week of wat geleden werd in het overwegend zweedstalige tv-kanaal FST5 een zeer boeiend interview met Kader Abdolah uitgezonden, dat uit Noorwegen kwam en meer op de scandinavische vertaling van 'De boodschapper' inging. Hier kon ik alleen maar tot mijn spijt denken, waarom juist dit boek niet eerst in het Fins vertaald is, omdat het probeert de figuur van Mohammed voor westerse mensen begrijpelijk te maken. Laten we maar hopen, dat dit alsnog gebeurt! Zeker, nu ook in Finland overal gesproken en gepubliceerd wordt over de Islam. 

Overigens kwam een week na Abdolah in FST5 onder de Finse serietitel 'Kirja ja kirjailija', een (belangrijk) boek en de schrijver ervan, Linda Polman met een scandinavische vertaling van haar provocerende en veelbesproken boek 'Crisiskaravaan', 'Kriskaravanen', ter sprake. Indrukwekkend en hopelijk ook eens aan de beurt, om in het Fins vertaald te worden. Het boek en de auteur werden in ieder geval nu la indrukwekkend via de zweedstalige tv aan het finstalige kijkpubliek gepresenteerd. Over deze Linda Polman is via internet allerhand op te roepen, om te lezen en ernaar te luisteren, ik kan het alleen maar aanbevelen. Met groet, pietu

AERDENHOUT, door Arnold Pieterse

Met Arnold heb ik al vaker thematisch samengewerkt over de relaties tussen Nederland en Finland. Dit keer is hij in zijn nieuwe boekje meer gericht op een stadgeschiedenis. Ik bedoel het net verschenen boek van hem over de plaats Aerdenhout (dat onderdeel is van de gemeente Bloemendaal), waar hij geboren en getogen is, en tevens over dezelfde plaats Aerdenhout, waar zijn vader, architect W.J.Pieterse lang gewoond en gewerkt heeft.

De voornamen van Arnolds vader zijn Wilhelm Jacobus, maar tja, in de jaren dertig en later tot in de jaren tachtig van de vorige eeuw spraken we onze ouders toch nog met U aan en zeker nooit met de voornaam, vandaar lezen we in het boek herhaaldelijk 'mijn vader' en 'architect W.J.Pieterse'! Het was en is een uitdrukking van het respect voor ouders en ouderen, wat we tegenwoordig nog wel eens denken te missen. Misschien niet altijd terecht, want het vlottere moderne omgaan met elkaar heeft zeer zeker ook veel goeds met zich meegebracht.

Over de plaats Aerdenhout, waar de familie Pieterse langere tijd gewoond heeft, geeft hoofdstuk 1 informatie: 'Mijn vaders komst in Aerdenhout'. De volledige titel van het fraai (dankzij Arno Enserink, lof zij hem!) uitgegeven boekwerkje luidt: 'Aerdenhout, Geschiedenis, mijn vaders sporen, herinneringen'. Een titel die het boekje van een bladzijde of 150 helemaal dekt en er de essentie van aangeeft. We krijgen in kort bestek (in hoofdstuk 2) de interessante geschiedenis van Aerdenhout tot omstreeks 1920 smakelijk voorgeschoteld, daarna volgt een fijn en kritisch hoofdstuk over de villa's, huizen en andere gebouwen, die architect W.J. Pieterse in Aerdenhout ontworpen heeft tussen de jaren 1920 en 1940. Daarop volgen (in hoofdstuk 4) persoonlijke herinneringen van de jonge Arnold uit oorlogstijd, zeer de moeite waard, om die te lezen. Vervolgens wordt in drie hoofdstukken ingegaan op de wat algemenere vraag van het Nederlandse culturele erfgoed in zulke oude plaatsen als Aerdenhout en verder wat schoolherinneringen rond de schoolvereniging Aerdenhout-Bentvelt, waar Arnold veel schooldagen meestal graag heeft moeten doorbrengen, om dan tenslotte de lezer te stimuleren, eens 'Een Aerdenhoutse wandeling' onder begeleiding van de deskundige auteur van dit sympathieke boekje te maken. Na nog wat losse opmerkingen geeft Arnold Pieterse ons een overzicht van de gebouwen, die zijn vader o.a. in Aerdenhout, en ook bijvoorbeeld in Haarlem en Bloemendaal, ontworpen heeft; voorts geeft de auteur zijn 'bronnen en literatuur' aan en sluit fijn af met een 'persoons- en zaaknamenregister', zodat de lezer/es gemakkelijk de hem/haar interesserende details kan naslaan.

Beste vriend Arnold, dank voor dit fraaie boekwerkje! Ik wens het boek succes toe! Ik heb het vooral aangevoeld als een terecht eerbetoon aan je vader, W.J.Pieterse.

Zweden en Nederland

Het anatomische theater in het Gustavianum van Uppsala

Maar een paar dagen in de buurt van Stockholm en Uppsala maakt al duidelijk, hoeveel ook Zweden (en lange tijd Finland als deel van het koninkrijk 'overzee') in contact heeft gestaan met Nederland. Om maar een paar zaken te noemen, In het nationale museum van Stockholm zijn een vierhonderd of meer schilderijen uit de Hollandse en ook Vlaamse gouden eeuw terecht gekomen, daaronder prachtige schilderijen van Rembrandt en Rubens. Een Nederlandse kunstenaar die in de grote tijd van Zweden (de zestiende en zeventiende eeuw) vooral gewerkt heeft in Zweden is de fantastische beeldhouwer Adriaen de Vries, schitterend! Een aanrader voor wie naar Zweden gaat, de beroemdste verzameling aldaar bevindt zich in het slot Drottningholm. We waren maar een dag (te weinig wel) in Uppsala en jawel hoor, de beeldhouwer Willem de Boie (uit Antwerpen, op hem kom ik zeker nog terug) heeft veel voor de eerste grote koning van het moderne Zweden, Gustav I Vasa, gewerkt. In de kathedraal is er het grootse grafmonument voor de gestorven koning zelf en daar vinden we ook bijvoorbeeld een zilveren schrijn van de legendarische koning Erik van Boie's hand. Tegenover de kathedraal staat het Gustavianum (genoemd naar Gustav II Adolf, de stichter van de universiteit), een eerste gebouw van de beroemde hogeschool, met een schitterend anatomisch theater, gepland in de zeventiende eeuw door Olaus Rudbeck, professor en medicus, die in Leiden het theater aldaar meegemaakt heeft tijdens zijn studie en er enthousiast naar eigen ontwerp een gebouwd heeft in Uppsala, erg indrukwekkend. Om mijn korte verhaal hier nu af te ronden: Carl Linnaeus, de wereldberoemde botanicus van Uppsala, heeft drie jaren van zijn studieleven voornamelijk in Nederland doorgebracht, vooral dan in Leiden en Harderwijk (toen in de achttiende eeuw een universiteitsstad), en hij heeft daar de eerste versie van zijn Systema Naturae in Amsterdam uitgegeven. Dit zijn maar enkele voorbeelden van relaties tussen Nederland en Scandinavië. Een volgende keer verder. Met groet, pietu.

zomerse tradities

Nu ga ik me even bewegen op een wat onduidelijker terrein. Steeds meer ga ik een verschil zien tussen het nationale zomergevoel in Nederland en dat in Finland. Vooral valt het me op, dat hier in het noorden tradities een sterkere rol spelen dan in Nederland. In de stad en op het platteland. Zoals de midwinterviering (rond de kerst) uitvoerig en anders beleefd wordt in beide landen, wordt ook midzomer hier in Finland anders en veel uitbundiger gevierd. Rond het feest van Johannes de Doper, dus zes maanden voor de geboorte van Jezus, wordt er hier - met feestvuren, dans, drank, zingend en hossend samenzijn en eten (het liefst buiten bij de grill met worstjes en bier als uitgangspunt) - dagen lang het feest van de zon en van het licht bejubeld. Midzomer speelt in de Nederlandse beleving nauwelijks een rol, waarschijnlijk ook, omdat de zomer langer is. In de Finse zomer worden er overal traditionele volkstonelen in de buitenlucht opgevoerd, een soort kluchten, waarbij veel belangstellend publiek aanwezig is. Telkens worden in woord en beeld de sauna, de berkentwijgen, de wat melancholische Finse tango met het grote tangofestival in Seinäjoki, de wereld rond Kalevala met festival en meer naar voren gebracht. En ..., als we toch bij de muziek zijn, treden het ook in Nederland wel bekende zomerse operafestival van Savonlinna in de oude burcht en het intieme kamermuziekfestival in Kuhmo, om er maar twee te noemen, naar voren. Ik weet heus wel, dat er in Nederland en Vlaanderen ook veel festivals zijn, maar ze zijn anders en internationaler en vinden ook vaak op een ander tijdstip plaats, meer in het voorjaar of het najaar lijkt me. Tot besluit van dit korte stukje wil ik wijzen op het in literaire kringen vrij bekende en toch wel unieke discussieforum van meer of minder bekende Finse en buitenlandse schrijvers in Messilä, tot voor kort in Mukkula. Daar waren bijvoorbeeld Renate Dorrestein (die al met drie boeken in het Fins vertaald aanwezig is) een jaar of wat geleden en Annelies Verbeke dit jaar. Op het terrein van de kunst wil ik binnenkort ook iets anders naar voren brengen. Met groet, Pietu

Berichten van de afgelopen maand

 
Beste lezers, mijn oprechte excuses, maar de laatste weken was het hier druk, daarom geef ik nu liever een samenvatting van vermeldenswaardige zaken en ga vrijwel niet in op details. Dat kan bij sommige onderwerpen, die vrijwel zeker weer terugkeren, later wel het geval zijn:-).
   Om eerst maar even bij de politiek en zo te blijven, valt er te melden, dat de vrijspraak van Geert Wilders in Finland uitgebreid behandeld werd, in krant en op tv. Kennelijk is deze politicus ook in Finland iemand, waar de media voor open staan. Interessant zou zijn, hem eens met de Finse Timo Soini te vergelijken, want ondanks de overeenkomsten in aanpak zijn er zeer duidelijk ook verschillen. Al was het alleen maar, dat Timo Soini in Finland helemaal niet zo'n schrikkerige klank heeft dan alleen al het noemen van de naam bij velen van Geert Wilders in Nederland.
   Kort geleden werd ook gemeld, dat het hoge gerechtshof heeft beslist, dat ook een land (Nederland dus) bij het uitzenden van militairen naar probleemgebieden (het ging uiteraard over Screbenica) uiteraard verantwoordelijkheid heeft voor dingen die ter plekke gebeurd zijn, en niet alleen de UN/VN. Dit is een belangrijke beslissing, die zeker ook consequenties heeft voor de processen, die nu in Den Haag tegen de verantwoordelijken aan de andere kant lopen. Soms denk ik, dat zo'n wereldwijde berichtgeving over zaken die in of bij het Vredespaleis van Den Haag spelen ook wel pijnlijk kan zijn voor de roep van zo'n stad in het buitenland.
   Een derde punt dat ik hier wil noemen is een heel uitgebreid verslag van een 'onderhuidse' concurrentiestrijd tussen Philips en Nokia, die zich weliswaar in de jaren 90 afspeelde, maar nu pas in alle details duidelijk is geworden. Philips wilde toen zo graag meedoen in de wereldwijde business van de gsm en probeerde toen technische topmensen van Nokia uit Finland naar Nederland te lokken. Dat gebeurde uiteindelijk toch niet, omdat Nokia het in de gaten kreeg en de betreffende mensen min of meer afkocht (het woord omkopen mogen we hier denk ik niet gebruiken) en zo bij Nokia hield. Dat is op zich daarom ook wel interessant, omdat Nokia nu op dit moment juist technisch een achterstand lijkt te hebben en zich daarom met alle krachten die de firma bezit probeert overeind te houden. Hopen we er maar het beste van.

Voor vandaag wil ik het hierbij laten, hopelijk lukt het me morgen weer wat verder te gaan, met meer opmerkingen over traditie en maatschappij nu in Finland (wellicht in tegenstelling tot Nederland, maar dat laat ik dan verder aan de lezer over). Met groet, Pietu

Wereldkampioenschap ijshockey, 15 mei 2011

In de finale won Finland in Slowakije met 6-1 van Zweden, na een nachtelijke, prachtige en faire wedstrijd, en werd daarmee na zestien jaar weer wereldkampioen ijshockey. Gefeliciteerd!

Wat me verwonderde bij het doorbladeren later van de Nederlandse internetkranten, was, dat dit heugelijke feit daar niet of nauwelijks vermeld werd. Het was daar alleen maar Ajax, die Nederlands voetbalkampioen werd, wat de klok sloeg. Accoord, dat is ook een heugelijk feit, maar waarom over een sport, die toevallig in Nederland niet zo populair is, ijshockey dus, vrijwel niets vermelden, vooral niet als het over een wereldkampioenschap gaat? 

Iets anders wat me opviel, was de vrolijke en massale thuisontvangst van de hockeyploeg in Helsinki, toen ze terugkwamen van Bratislava met de grote overwinningsbokaal. Tienduizenden, vooral jonge supporters waren op en rond het domplein samengestroomd en vierden, juichend, zingend en met Finse vlaggetjes zwaaiend hun heldenploeg. Ach, waarom niet? Ze hadden er een groot deel van de nacht voor het tv-scherm voor over gehad en waren gewoon blij, dat het na zestien jaar weer eens gelukt was. En dat via een eindoverwinning op de aartsrivaal Zweden, en dat met zo klinkende cijfers, 6-1! 

Tijdens het feest (uitgebreid per tv life uitgezonden) kwam zelfs de president, Tarja Halonen, het podium op en feliciteerde haar jongens met het prachtige spel, ze hadden goed gespeeld, vond zij, en als landsmoeder was ze trots op haar jongens. Ze hief temidden van spelers en trainers en de supportersmassa de bokaal in de hoogte en was zichtbaar tevreden en ontroerd bij het gejuich ervoor. 

Wat bij de viering in de media achteraf als negatief werd ervaren, was het feit, dat een paar van de helden zich tijdens de terugreis aardig bedronken hadden. Misschien een typisch Finse reactie? Ik weet het niet. Tarja Halonen in ieder geval begreep het verder best, deze reactie, na zestien jaar het kampioenschap gemist te hebben. Stefan Wallin (minister voor cultuur en sport) vond het toch wel wat beschamend, aangezien voor jonge mensen de ijshockeyhelden een idool moeten zijn, en daar hoort dronkenschap niet bij. Nou ja, ik kan er hier alleen maar op wijzen, dat het probleem van zich-uit-vreugde-een-keer-bedrinken - dit keer vooral naar voren gehaald bij de spelers zelf - een toch wel begrijpelijke, zij het voor sommigen een wat negatieve rol speelde. 

Bij Ajax heb ik echter begrepen, dat daar het Nederlands/Engelse probleem zich vooral vandalistisch uitte via de supporters, die tijdens of na de feestelijke inhuldiging van hun landskampioenen nogal vernielzuchtig te werk zijn gegaan in de omgeving van hert Museumplein. 

Gek eigenlijk, dat een soms negatief en stereotype gedragspatroon bij bijvoorbeeld sport (denken we in Nederland maar aan voetbal, in Finland aan ijshockey) in realiteit toch wel telkens terugkeert. Eigenlijk was het dit keer met die dronkenschap niet zo erg of agressief in Helsinki (tenminste heb ik er nergens allarmerend over gehoord of gelezen) en de meeste meningen (over spelers, die bedronken waren) waren begrijpend en ook wel min of meer verontschuldigend. Deze helden zullen voor de jeugd van nu en de sportlui/landgenoten van later heus wel een inspirerende rol blijven spelen, en ze zullen door hun voorbeeld niet aanzetten tot bier drinken, maar meer bezielen tot een gezonde en sportieve rivaliteitsmentaliteit in het sportleven en hopelijk ook in de maatschappij van later. 

Vandaar als slotsom: Ik heb genoten van het ijshockeykampioenschap in Bratislava, van de huldiging een dag erna en van de grote inzet van velen, om van dit festijn een succes te maken. Jammer dat dit in Nederland niet op de een of andere manier overgekomen is. Met groet, pietu

In Den Haag daar woont een graaf .

Begin mei was ik een paar dagen in Nederland, één ervan in Den Haag, om na lange tijd er weer eens wat rond te snuffelen. Zonnig, maar niet erg warm was het, zo intens en diep groen in vergelijking met Finland nu. In Finland zou ik nu meer denken aan licht, net ontluikend en nog doorzichtig groen, niet diep maar wel vriendelijk. Allebei heerlijk :-).
Dat Nederlandse groen komt vooral door het sappige gras en de heerlijke, vaak machtige loofbomen, dus niet alleen maar hoofdzakelijk dennen, sparren en berken ...
Iets wat je ook in onze residentiestad opvalt, is de eigen historie, waar je aan alle kanten tegenaan botst. De Gevangenpoort met het standbeeld van Johan de Wit ervoor. Daar  waar de gebroeders Cornelis en Johan de Wit in 1672 op gruwelijke wijze door het ontevreden en opgejaagde gepeupel vermoord werden, 1672, het grote crisisjaar van de Hollandse Republiek, die toen door druk van buitenaf (van de Fransen, de Engelsen en de Duitsers) 'redeloos, reddeloos en radeloos' was. Iets verderop aan de hofvijver staat het standbeeld van Johan van Oldenbarnevelt, een wijze en soms eigenwijze ook en koppige raadspensionaris, die door prins Maurits in 1618 onthoofd werd. op nogal dubieuze gronden. Iets verderop staat dan ons Jantje, het manneke met de hoed en de mand van het volkliedje "In Den Haag daar woont een graaf, en zijn zoon heet Jantje." Schuin tegenover zien we het Binnenhof met het beroemde regeringstorentje en ernaast het Mauritshuis, waar we dit keer konden genieten van een stel schilderijen van de populaire Jan Steen, jaja, de Jan van het 'huishouden'! Maar goed, historie alom. 

We nemen de tram en komen bij het Vredespaleis uit. Onvoorstelbaar, dat daar een schepping van Eliel Saarinen had kunnen staan, misschien wel passender, in ieder geval minder romantisch en zoet dat het paleis van nu. Hier kom ik nog wel eens op terug! Want de opmerking van zojuist over Saarinen is geen fictie maar waarheid. Vlak voor de paleispoorten vinden we de World Peace Flame met stenige aanwezigheid van alle landen, die achter deze vredesvlam staan, Nederland bijvoorbeeld, maar ook Finland (met een gespikkelde granietsteen) en Japan. 

De weg vlakbij naar Schevingen is in de zeventiende eeuw door Constantijn Huygens (een beroemdheid in de Nederlandse historie) gepland en gerealiseerd en is nog steeds indrukwekkend door zijn moderne kaarsrechtheid en stenen bestrating, dwars door schitterende groene natuur lopend naar het oude vissersdorp (nu uiteraard mondaine badplaats) Scheveningen, met links Sorghvliet, het schitterende grote bospark van Jacob Cats en rechts de weelderige Scheveningse bosjes. Ook rechts, aan het begin van de weg, werd ik vooral getroffen door de oude Joodse begraafplaats, iets wat aan goede (tolerante) en boze (intolerante) tijden doet denken in de historie van Nederland. 

Dit alles goed en wel, maar wat ik eigenlijk zeggen wil: Den Haag is een plaats waar je onze Nederlandse historische wortels om je heen ziet en waar de Nederlandse natuur van gras, bloemen, bomen en zee je zo vertrouwd in de ogen schiet. Zo anders dan Helsinki bijvoorbeeld, waar de Finse historie en de Finse natuur je ook in vertrouwen neemt, even indrukwekkend, maar zo anders dus, zo Fins. En toch kun je je ook daarin thuis voelen. Ook daar is een vertrouwensrelatie aanwezig. Met groet, pietu.

UNICEF loop in Finland

Mijn vrouw werkt op een school in Savio. Ik hoorde van haar, dat ze afgelopen zaterdag daar een UNICEF loop (in het Fins zeggen ze kävely = wandeling) georganiseerd hebben, met veel succes. Of de Nederlandse 'snertloop' overigens ook zoiets is, weet ik niet. Ik weet alleen, dat bij de Finse verkiezingscampagnes van de laatste weken door heel wat partijen op het marktplein of waar dan ook heel wat litertjes smakelijke snert zijn uitgedeeld. In dat geval uiteraard met een ander doel :-) dat wel. Maar goed. 

De klassen lopen met het onderwijzend personeel een of meerdere kilometers door de natuur of de stad, waarbij de deelnemers voor iedere kilometer een mooi stempel krijgen. Die 'geregistreerde' activiteit van de school wordt dan gesponsord door in dit geval vooral de ouders van de kinderen, die geld in een enveloppe doen, dat voor Unicef-werk in Afrika bedoeld is. Het idee - voor een activiteit verdien je voor een goed doel wat geld, een soort 'heitje voor een karweitje', van vroeger, uit de vorige eeuw - is oorspronkelijk een productief Nederlands idee van een jaar of veertig geleden en wordt nu ook gepraktiseerd vanaf 1998 in Finland, en dat met veel succes.  Overigens in Nederland ook nog steeds!

De kinderen zijn op het doel van de inzamelactie voorbereid door voortreffelijk informatief materiaal van Unicef en ze zijn meestal enthousiast, dat ze nu door een eigen activiteit iets mogen doen voor hun 'collega'-kinderen in een Afrikaans land. Fijn zo! 

In Finland zijn er overigens heus nog wel mensen (vooral oorlogsveteranen, mannen en vrouwen, opa's en oma's) die weten, dat Unicef (in 1946 gesticht) de kinderen in Finland van 1947 tot 1951 ook op allerlei manieren heeft gesteund. Dat was een moeilijke tijd voor Finland, de tijd van de wederopbouw, de tijd ook, dat vele kinderen hun vader moesten missen, omdat die omgekomen was tijdens een van de twee afgelopen oorlogen, of van kinderen, die een invalide vader of oom of zelfs broer hadden, een van de levende veteranen van de Winteroorlog en de Voortzettingsoorlog. 

Hopelijk dat de speelse ideeën van Nederland in het kader van Unicef nog veel navolging zullen vinden in Finland, met nu vooral als doel: de kinderen in Afrika. Want die zijn er vaak slecht aan toe. Overigens is het unicef-materiaal, dat ook via internet kan worden bekeken, werkelijk de moeite van het bekijken waard, niet alleen door schoolkinderen, maar ook door ouders en andere belangstellenden. Met paasgroet, pietu.

Moord- en doodslag ...

Inderdaad zijn erg veel mensen (en veel media-journalisten) - ook in Finland uiteraard - geschrokken van het bericht van de zelfmoordschutter in de supermarkt van Alphen aan de Rijn. Waarom doen mensen zoiets? Het woord 'sociaal' heeft hier (weer eens) een gruwelijke bijbetekenis bij gekregen. Een zelfmoord is weliswaar een individuele daad, maar als de dader opzettelijk andere mensen (vaak maar niet altijd willekeurig en  anoniem) erbij wil betrekken en ze (uit protest?) doodt of verwondt, kunnen we spreken van het fenomeen 'sociale zelfmoordenaar', een verschijnsel, dat zich al vele jaren lang en op vele plaatsen voordoet. Ook de zelfopblazers - vaak uit religieuze of politieke motieven - in Irak en elders zou ik met deze extra benaming 'sociale zelfopblazers' willen noemen. 

Toen de schoolschietpartijen in Finland in 2007 in Jokela (hier vlak in de buurt) en in Kauhajoki in 2009 internationaal zoveel weerklank en commentaar vonden, ben ik (dat herinner ik me nog heel goed) wat geschrokken en geïrriteerd geraakt door het domineesvingertje, dat vanuit bijvoorbeeld de Nederlandse pers naar het Europese modeljongetje (of is het een modelmeisje?) Finland opgestoken werd: Foei toch, hoe is het mogelijk, hebben dan alle Finse jonge mensen een schietwapen thuis? Kan zoiets in Finland zo maar? Toen was het een vingertje naar buiten gericht, maar nu blijkt het in Vlaanderen en in Nederland en ook elders, dat dit schoolschieten echt geen bijzonderheid is van de Finse gemeenschap, maar dat het overal en niet alleen op school of in de kinderopvang en ook in alle landen en op vele plaatsen - dus ook in Albert Hein van Alphen aan de Rijn - gebeuren kan. Valitettavasti, jammergenoeg ja! De vraag is hier uiteraard, wat er de laatste tijden foutgelopen is, wat de motieven kunnen zijn voor zo'n vreselijke daad en of het vermeden kan worden? Op deze vragen heb ik uiteraard geen antwoord, maar het verrassende bij deze acties van de laatste tijd is juist dat sociale element. Is dat als 'ideaal' begonnen bij de (Japanse, maar ook Duitse) zelfmoordtorpedo's van de Tweede Wereldoorlog? Geen idee.

Het zal wel geen toeval zijn, dat op woensdag 13 april in HS een Brits boek van Simon Lelic, Rupture, in het Fins vertaald als 'katkeamispiste' = breekpunt), besproken wordt. Dit boek gaat juist over een leraar, die een collega en drie leerlingen om de een of andere reden neerschiet en daarna zichzelf. Het boek probeert op een nog niet geheel geslaagde manier motieven voor zulk een daad te geven, zo'n radicale daad dus te verklaren. Het is in ieder geval positief, dat literatuur zich met zoiets moderns en raadselachtigs gaat bezig houden. Wellicht kan dat inzicht geven en ons vooruit helpen, al is vermoedelijk iedere individueel/sociale zelfmoord een geval op zich. Uit vertwijfeling, uit religieuze aandrang, principieel ... ? Gelukkig verdwijnt de goedkope verklaring vanuit met name islamitische drijfveren langzaamaan wat meer op de achtergrond. Dat kan wel, maar hoeft helemaal niet  zo te zijn. De twee schutters in Finland waren echte producten van Finland en Tristan van der Vils was een echte jongeman uit Nederland, nietwaar?

Kort afsluitend voor nu een heel andere opmerking. Ik zei het al een paar dagen geleden en hier is het weer duidelijk. In deze artikelen over de Nederlandse schietpartij en het commentaar een dag later erop (HS 10 en 11 april) werd in het kaartje, onder de foto en in de teksten alleen maar gesproken over 'Hollanti' en 'hollantilainen', het woord 'Alankomaat' (eigenlijk de Nederlanden) werd niet genoemd en is echt wel voornamelijk het officiële, maar weiniggebruikte woord voor Hollanti, inderdaad. Met groet, pietu.

Het WASA-schip en de Vrouw Maria

 

(foto Peter Starmans, september 2010) 

De plek in de Oostzee, waar de Vrouw Maria gezonken is. 

Veel van het schip is er niet op te zien, maar inderdaad, hier in de diepte ligt het :-)

In de  grote Finse krant Helsingin sanomat verschijnt er regelmatig een korte rubriek 'HS 50 vuotta sitten', HS vijftig jaar geleden, waarin korte informatie verstrekt wordt over belangrijke berichten van een halve eeuw geleden. Op 7 april jongstleden werd er over 1961 gemeld, dat het kiesrecht van vrouwen in 10 landen nog niet bestaat; en verder, dat het 'Wasa'-schip met moderne middelen wordt geborgen; en tenslotte, dat de Finse taal een mooie en muzikale taal is, maar moeilijk (voor buitenlanders zoals de nieuwe Amerikaanse ambassadeur van toen, Mr. Bernard A.Gufler). Dat laatste kunnen Nederlanders alleen maar onderstrepen, lijkt me, het eerst is ook wel interessant, maar geldt Nederland niet, dus mijn oog viel meteen op het middelste bericht over het WASA-schip. Toen in 1961 begon dus de bekendheid alom in de wereld van het prachtige koningsschip uit 1628, dat o.l.v. Nederlanders in Stockholm gebouwd werd, maar vlak na de tewaterlating jammerlijk zonk en pas te voorschijn werd gehaald in de jaren zestig. Een pracht van een schip, inderdaad, op bewonderenswaardige wijze door deskundigen behandeld en door honderdduizenden uit de hele wereld in de loop der jaren bezocht. We stonden er vorige zomer nog in de zon meer dan een uur in de rij te wachten, voordat we binnenmochten. En prachtig was het, hooginteressant en uniek. 

Sedert 1999 vinden sommige Finnen, dat zij ook een soort (Nederlands) museumschip hebben gevonden aan hun zuidkust, de Vrouw Maria, weliswaar een klein en heel gewoon vrachtschip, maar met een koninklijke lading, nee beter, met (o.a.) een keizerlijke lading van schilderijen en kostbaarheden, bedoeld voor Catharina II van Rusland. Tenminste dat wordt aangenomen, want het schip ligt nog steeds diep onder water en de lading is nog nauwelijks onderzocht. Russische mecenaten willen het liefst het schip nu meteen bergen om de lading eruit te kunnen halen. De Finse autoriteiten zijn daar nog niet zo enthousiast voor te krijgen, men wil het schip zelf namelijk ook redden en het is nog steeds een twistpunt, wie de bezitter van dit alles eigenlijk is. Voorts zijn de Finnen ook wel voorzichtig wat de lading en het bergen ervan betreft, want het is heel wel mogelijk, dat veel van het verwachte niet (meer) in het schip is of onherstelbaar beschadigd. En wat zegt de Russische mecenas dan, als de inhoud min of meer waardeloos blijkt te zijn? Het betreft immers verder op zich slechts een heel normaal vrachtschip, niet te vergelijken met de majesteitelijke WASA. 
Toch meld ik dit hier en nu, omdat er in het veelgelezen tijdschrift van de Universiteit van Helsinki, Yliopisto 3  van maart 2011, een lang en mooi geïllustreerd artikel verschenen is over het schip, over de schipbreuk in 1771, over het vinden van de Vrouw Maria in 1999, over de vracht in het schip en tevens over het feit, dat Riikka Alvik bezig is een proefschrift erover te schrijven. 
Verder wordt in het artikel weer eens heel duidelijk verwezen naar de komende tentoonstelling in het zeevaartmuseum van Kotka (voorjaar 2012), en daarna in de  Eremitages van Petersburg (2013) en Amsterdam (2013), een museale tentoonstelling met als thema: de Vrouw Maria en de Sint Mikael. Naar die gebeurtenissen kijken we uit en ik kan me niet voortstellen, dat ik tegen die tijd niet in ieder geval op het thema Vrouw Maria terug zal komen in een latere blog of artikel. Met groet, pietu.

DE KLEINE BIERBROUWERS VAN EUROPA

Van de week werd ik door mijn vriend Henk in de mooie Joriszwemhal van Helsinki bekend gemaakt met Henri Reuchlin, een Nederlander, die voor een paar dagen in Finland verbleef, vanwege een bijeenkomst met Finse kleine bierbrouwers.

Het was een korte maar goede kennismaking met een man, die in Nederland het 'bierburo' leidt en juist geinteresseerd is in samenwerking (nationaal en internationaal) van de kleine bierbrouwfirma's onderling en hun contact met de groten der aarde, zoals Heineken, Grols of Koff.

Een lovenswaardig streven waar ook mogelijkheden in zitten, heb ik bijvoorbeeld begrepen uit het artikel van Jussi Rokka ('olutneuvos = bierraad') in HS (7.4.11), dat kopt met 'Mahdollisuus olutbuumille' (Kans op een bierboom). Juist Jussi benadrukt een eventueel komende bierboom in Finland, een kans voor groot en klein wat bierbrouwers betreft, die al (wat de kleintjes betreft) in Amerika begonnen is in de jaren tachtig. En voorzover ik weet in Vlaanderen al veel eerder en vooral zeer uitgebreid.

Een inspirator ervan was Don Younger die het in Amerika op gang bracht en die nog aan het eind van zijn leven aan de positie van de kleine bierbrouwers in Finland geïnteresseerd was. Don noemde en roemde vooral het Finse 'sahti', een biersoort, dat ook elders wel eens populair zou kunnen worden vanwege zijn goede en originele smaak. Precies datzelfde zei Henri ook tijdens het korte gesprek bij de kleedhokjes in de zwemhal. Het doet daarom deugd te bemerken, dat er ook op dit terrein samenwerking is of ontstaat tussen Nederland en Finland, zeker als we weten, dat Henri Reuchlin niet zo maar een van de eerste de besten is op het terrein van goed, persoonlijk en dus vaak op kleine schaal 'handwerkelijk' gebrouwen bier. Henri schrijft boeiende en informatieve boeken en artikelen over bier en alles wat daarmee samenhangt, vroeger en nu.

Uit dezelfde HS begreep ik, dat vandaag en morgen het Helsinki Beer Festival in de oude kabelfabrieken van Nokia plaatsvindt, en dat al voor de 14e keer. En het bezoek van Henri Reuchlin zal ook wel iets met dit festival te maken hebben gehad. Er wordt overigens in de aankondiging uitdrukkelijk vermeld, dat naast veel, dit jaar vooral tarwebiersoorten van de kleine Finse bierbrouwers (een zestigtal over heel Finland, heb ik begrepen) ook import te proeven is van kleine collega's uit Duitsland en België. En met België, dat benadrukte Henri, is in de eerste plaats de samenwerking met Zuid-Limburg  via het Bierburo het meest actueel en intensief.

Hopelijk zullen we meer en meer ook in normale restaurants en café's van Finland zulke speciale bieren mogen proeven, uiut binnen- en buitenland :-)

Vgl. www.bierburo.nl

Met groet, pietu.

De Finse bossen zijn in West-Europa het snelst gegroeid

Op zaterdag 26 maart waren we in Kesälahti, daar heb ik bovenstaande foto gemaakt. Sneeuw, bos en in dit geval de klokkentoren van de Lutherse kerk van dit idyllische stadje in Fins Karelië. Wat is er toch veel bos in Finland, vooral naaldbomen dan. 

In HS van 30 maart stond er in de afdeling economie een interessant artikel, waarbij bossen in West-Europese landen met elkaar vergeleken werden. In percentages van de oppervlakte van de betreffende landen stond Finland op de eerste plaats met 72,9 % bos, Zweden op een goede tweede plaats met 68,7 %, de andere grote landen van West-Europa lagen vrijwel allemaal rond de 30 % bos binnen het landsareaal, terwijl de hekkensluiters Denemarken met slechts 12,8 % en Nederland met 10,8 % bos op de hele oppervlakte naar voren gehaald werden, iets waar we niet van hoeven op te kijken, lijkt me. Jammergenoeg stond België niet in de vergelijking genoemd, maar we weten dat België als geheel 22,7 % bos, waarvan Wallonië maar liefst 32,4 % voor zich reserveert en Vlaanderen bij hetzelfde percentage blijft als buurland Nederland met slechts 10,8 % bos en niet meer. In de statistieken die ik er op nageslagen heb, staat Nederland zelfs met 10,6 % daarentegen nog lager aangeschreven. 

Jammer, dat dit artikel de zaak vrijwel alleen vanuit ecomisch zicht belicht, dus vooral gezien vanuit het nuttigheidsaspect, terwijl iedereen weet, dat er nog veel andere zaken zijn, die bij zo'n bos-vergelijking - als je er economische conclusies uit wilt trekken - een rol spelen. Ik noem maar de verhouding van loof- en naaldbomen in die bossen of de betekenis van bepaalde bossen als natuurreservaat of als recreatieterrein voor de daar wonende bevolking etc.

Ook op het gebied van de houtgroei staat Finland ook op de eerste plaats en Nederland weer op een veel lagere. De groei is uiteraard - als we denken aan hout als grondstof - weer vaak een economische factor, maar ook daar is het de vraag, of groei wel altijd goed is. Bijvoorbeeld worden door de groei van de bossen in Lapland (waar het een serieuze vraag is, wat die bomen eigenlijk voor economische waarde hebben) de gebieden van rendiermossen veel kleiner, wat weer van negatieve invloed is op de rendierteelt etc. 

Maar goed, het verhaal in HS is op zich interessant en illustreert een bepaalde kijk op de West-Europese landen. Wat mij overigens als taalkundige opviel, was, dat in de grafische voorstellingen Nederland als 'Alankomaat' - de 'Nederlanden' dus - aangegeven werd, maar in de begeleidende tekst als 'Hollanti'. Toch opwekkend, zeker in dit geval, aangezien Hollanti = Holland = 'houtland' hier wel minder passend is, staat Nederland (met Vlaanderen) toch onderaan op de lijst van landen met een meer of minder groot percentage van het landsareaal aan bos. 

Met groet, pietu.

SPRINGER, de viagra-hond

Dat hond Springer (het lijkt wel een mooi Spaniel-exemplaar) deze week in Finland samen met zijn baas Nico op bezoek is, om valse viagra-medicijn bij de douane uit de binnenkomende post te selecteren, is geen nieuwtje, dat stond bijvoorbeeld ook al te lezen op de finlandsite. Dat deze twee gasten echter bijna een halve pagina van Helsingin sanomat krijgen - het betreft hier toch verreweg de grootste krant van Finland -  met een mooie foto erbij van Springer, druk bezig met zijn snuffelwerk, is wel iets heel bijzonders, want zoiets gebeurt niet iedere dag met binnenkomende toeristen uit Nederland! (HS, 30.03.2011). De lieve drugshond Springer ruikt - hij is er door baas Nico uitvoerig op getraind - behalve 'normale' drugs ook het medicijn viagra (kennelijk in grote hoeveelheden nodig in Finland :-), dat niet alleen door de grote hoeveelheden van import een economische vraag van oneerlijke concurrentie oproept, maar dat ook via vervalsingen van het medicijn een gevaar voor de volksgezondheid op kan leveren. Nu ja, hopelijk wordt in de toekomst (door de inzet van honden als Springer) het gevaar voor mannen, die via zulke erectie-hulp  door verkeerde of een teveel aan stoffen ook hun gezondheid in gevaar kunnen brengen, aan banden gelegd. Honden zijn toch al tijden lang vrienden en helpers van mensen geweest, waarom niet ook op deze manier? Met groet, pietu.

Willem Wilhelmus, de performancer

Eind maart werd de al 17 jaar in Finland wonende Nederlander Willem Wilhelmus door Hanna Syrjälä voor HS (31.03.2011) geïnterviewd. Dit n.a.v. het Fake Finn Festival, dat eind maart begin april op Suomenlinna georganiseerd werd.
De eerste interessante opmerking in dat interview was, dat Willem het woord Perussuomalainen, dat nu vlak voor de verkiezingen zo'n grote rol speelt, in het Engels niet met True Finn zou willen vertalen (zoals wel gebeurt), maar liever met Basic Finn. Raak lijkt me, want waarom zou Soini zonder meer de ware Fin vertegenwoordigen?
Met de uitdrukking Fake Finn heb ik ook wat moeilijkheden. We kunnen toch niet zeggen, dat het thema van het festival de 'valse' of 'vervalste' of zelfs 'bedriegelijke' Fin is. Eerder denk ik dan met Bertold Brecht aan de 'van-zichzelf-vervreemde' Fin, waarbij uiteraard door het sociale spelen, door het doen alsof, een tikje vervalsing toch ook wel in het spel is. Nou ja. Ik hoop dat de performances tijdens het festival geslaagd waren en dat de toeschouwers de boodschap van eerlijkheid begrepen hebben.
Een performancer is wel iemand, die via lichaamstaal (meer dan door gesproken taal) de naar hem kijkende mensen wil beinvloeden en wijzen op iets wezenlijks, wat misschien verloren is gegaan. Wie weet. Wilhelmus wil vooral de wat gecontroleerde en beheerste Fin via lichaamsuitingen wat losweken van de Finse, vaak enigszins stijve en geforceerde houding in het sociale leven en wil zo een wat veranderde richting in het leven van de Finse mens op gang brengen. Hopelijk lukt hem dat! In het algemeen is het alleen maar prijzenswaard, meer lichaamsexpressie te gebruiken, dan de Finnen in doorsnee doen.
Willem Wilhelmus is vanuit Nederland via Duitsland vanwege de liefde naar Finland gekomen en heeft hier als performancer zijn draai gevonden en draagt zo zijn boodschap als mens uit - niet meer Nederlander maar ook nog geen Fin, zoals hij het zo juist zegt wat zijn eigen gevoel betreft - , hier in Finland en regelmatig ook in het buitenland. We wensen hem er veel succes mee! Met groet Pietu (een Finse vorm van Petrus of Peter).

Mag ik me eerst even voorstellen?

Beste lezer of lezeres, omdat ik al vele jaren in Finland woon en werk (al vanaf 1971) en door mijn werk regelmatig en op allerlei manieren geconfronteerd ben met relaties tussen Nederland en Finland (op menselijk terrein, op taalgebied etc.), lijkt het me goed en wellicht ook voor anderen interessant, de actualiteit van deze relatie regelmatig te bespreken. Bijvoorbeeld door te melden, wat er in media over Nederland zoal gezegd wordt en zo mogelijk ook het waarom ervan daarbij ter sprake te brengen, of ook, wat Nederlanders hier in Finland actief realiseren. Vooral hoop ik op respons van de kant van de lezer/es. Dus wellicht op deze manier kan er een discussie ontstaan, ik zou het erg op prijs stellen! Met hartelijke groet, Pietu.